maandag 8 december 2008

Het echtelijk geweld

Het thema van het echtelijk geweld aansnijden is uitermate delicaat, want dat roept krachtige reacties op, reacties die ons dikwijls beletten de ware realiteit te zien. Die reacties worden sterk beïnvloed door het vooroordeel “de man is gewelddadig, de vrouw is het slachtoffer” en door het sociaal ondenkbare “de man is het slachtoffer, de vrouw is gewelddadig”.

Laten we elkaar goed begrijpen: er is geen sprake van het geweld tegenover vrouwen te minimaliseren: als er ook maar een enkele persoon (vrouw, man of kind) wordt geslagen, dan is dat één persoon teveel. Mijn doel: beter te begrijpen wat er op het spel staat bij echtelijk geweld om beter tussen te komen.

De statistische werkelijkheid

Als je je baseert op de politierapporten zouden er twaalf tot vijftien vrouwen worden geslagen tegenover één man. Die rapporten zijn maar ten dele geloofwaardig. De mannen lopen niet naar de politie of gaan niet naar de raadplegingen voor echtelijk geweld: zij zijn met reden bang niet geloofd te worden, belachelijk te worden gemaakt of beschuldigd te worden dat geweld te hebben uitgelokt. Nochtans zouden ze dat wél moeten doen.

Tientallen onderzoeken tonen een andere werkelijkheid rond echtelijk geweld: er zouden bijna evenveel mannen fysiek geslagen worden als vrouwen. Een studie uitgevoerd door het Instituut voor de Statistiek van Quebec besluit “dat het geweld van een echtgeno(o)t(e) of ex-echtgeno(o)ot(e) één man op 24 en één vrouw op 19 treft.”

Een andere statistiek die nog meer verbazingwekkend is, gerapporteerd door de Gazette des Femmes (nov-dec 2005, blad 27): “Volgens Statistique Canada is de hoeveelheid echtelijk geweld bij de homoseksuelen het dubbele dan dat wat aangetroffen wordt bij heteroseksuelen (15 tegen 7 procent)”. Karol O’Brien, medestichtster van de Groep tussenkomst bij echtelijk geweld bij de lesbiennes van Montréal schat deze omvang eerder op 22 tot 24 procent.

We staan ver vandaan van de man altijd beul en de vrouw altijd slachtoffer, die slechts gewelddadig wordt uit wettige zelfverdediging. De werkelijkheid is in 50 tot 70 procent van gewelddadige koppels dat beiden dat zijn. En in de gevallen waar één enkele het geweld pleegt, is dat evenveel of ongeveer evenveel het geval vanwege vrouwen als vanwege mannen.

Van liefde naar haat

Het belangrijkste is niet te weten wie de meest gewelddadige is, maar eerder te begrijpen hoe twee wezens die van elkaar houden ertoe komen erop los te kloppen. Buiten enige normale strijd om de macht tussen de twee partners is het echtelijk geweld in feite het gevolg van een dynamiek van actie-reactie waarin het antwoord van één van de partners ten opzichte van het gedrag van de andere antwoorden meebrengt die hoe langer hoe meer ongepast zijn.

Die escalatie of complementaire schismogenese ontstaat omdat de mannen en de vrouwen verschillende gevoeligheden hebben, omdat ze gepaalde relationele vaardigheden niet hebben ontwikkeld zoals inlevingsvermogen, openheid, communicatie… en omdat zij de anderen verantwoordelijk stellen voor hun behoeften, hun emoties en hun frustraties. Het gedrag wordt gewelddadig, maar de persoon, die lijdt.

Geen enkele therapie kan worden ingezet voor de persoon de volle verantwoordelijkheid opneemt voor zijn acties en reacties en ermee ophoudt de andere te beschuldigen dat hij ervoor verantwoordelijk is. Waarom is het zo moeilijk te aanvaarden dat er gedeelde verantwoordelijkheid is van de echtgenoten in het opzetten van een situatie die onverbiddelijk leidt naar een emotionele en fysieke explosie? Hoe anders te verklaren dat mannen en vrouwen elkaar altijd weer tegenkomen in gewelddadige relaties?

Elk is verantwoordelijk om geen geweld te plegen en om niet te aanvaarden dat geweld gepleegd wordt tegenover hem of haar.

Hoe zou u reageren als…

… u een vrouw een man een oorveeg zag geven?
… als u een man en een vrouw zou zien die bezig zijn elkaar te slaan?
… een mannelijke vriend u zou zeggen dat diens vrouw hem slaat?
… een koppel vecht in het appartement naast u?
… een politieman een man arresteert terwijl de vrouw de aanvalster is?
… uzelf een man is die door zijn vrouw geslagen wordt?

Dit blog is een bijdrage van
psycholoog Yvon Dallaire

Labels: Overig